Jaarverslag 2018: het Hof in Ontwikkeling

Het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao en Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft op dinsdag 14 mei zijn Jaarverslag 2018 aan de pers gepresenteerd. Deze editie van het jaarverslag heeft als thema: Ontwikkeling. De focus van het Hof lag in 2017 en 2018 op professionalisering, kwaliteit en klantvriendelijkheid met als hoofdthema: Huis op Orde. In werkelijkheid is een huis nooit helemaal af, omdat er altijd wel iets valt te repareren, te vervangen, moderniseren of te onderhouden. Het Hof is dus voortdurend in ontwikkeling en daarom is dit thema gekozen voor het jaarverslag.

De rechtspraak
Zaaksaantallen
De totale instroom van zaken in eerste aanleg in 2018 is in totaal 37.433. Dit is een afname van 14% ten opzichte van 2017 waar 43.426 zaken waren ingestroomd. Deze afname wordt voornamelijk veroorzaakt door een afname van 18% in de instroom van Strafzaken. In 2018 zijn 27.452 strafzaken ingestroomd, in 2017 waren het 33.609 zaken.
In 2018 zijn 37.635 zaken uitgestroomd. Dit is een afname van 11% ten opzichte van 2017 waarin 41.707 zaken zijn behandeld. De afname wordt veroorzaakt doordat 18% minder (27.452 vs. 33.609) strafzaken zijn afgehandeld. Er is wel een toename van 19% in de afhandeling van bestuursrecht te constateren.

De instroom van hoger beroep zaken neemt op totaalniveau met circa 8% toe in 2018 (1.258) vergeleken met 2017 (1.162). De toename ligt vooral bij de rechtsgebieden Civielrecht (751 vs. 653) en Strafrecht (228 vs. 199). De uitstroom van hoger beroep zaken in 2018 was voor alle rechtsgebieden hoger. Er werden 874 zaken afgehandeld. In 2017 waren die 654. Dus een toename van 34%.

Publicaties
Openheid van zaken is belangrijk voor het behoud van het vertrouwen van de burger in de rechtspraak en het openbaar maken van (geanonimiseerde) vonnissen is daarvan een onderdeel. Het Hof stelt vonnissen beschikbaar voor publicatie op rechtspraak.nl. Er is een kleine stijging in het aantal publicaties in 2018: dat waren er 1.805, vergeleken met 1.694 in 2017.

Spraakmakende zaken
Het Hof behandelt elk jaar veel zaken. Drie zaken die op een of andere manier impact hebben gemaakt op de (ei)landen worden uitgelicht. De surseance van betaling van InselAir International B.V.. Deze zaak werd vanuit alle (ei)landen en landen in de regio op de voet gevolgd omdat het de connectiviteit van de (ei)landen raakte. Op de BES eilanden zorgde een vrijspraak op Bonaire van een verdachte die seksuele handelingen heeft uitgevoerd met een vrouw, die op dat moment onder invloed was en in staat van verminderend bewustzijn verkeerde, voor aanpassing van een artikel in het Wetboek van Strafrecht. Ook werd de Sint Maartense zaak over het onder andere onjuist doen van aangiften van de inkomstenbelasting en de belasting op omzetten uitgelicht. De zaak heeft de naam Emerald gekregen en onder de zeven verdachten is ook een parlementariër veroordeeld.

Rechtspraak op Sint Eustatius en Saba
Er wordt extra aandacht besteed aan de rechtspraak op Saba en Sint Eustatius. Rechter plaatsvervanger Monique James-Brown en buitengriffier Rianna Bennett vertellen in een video interview over hun werkzaamheden en ervaringen op Sint Eustatius. Voormalig rechter plaatsvervanger Sydney Sorton van Saba komt ook aan het woord in een video interview en vertelt over zijn carrière op het eiland. Vicepresident van Sint Maarten, Peter Lemaire, geeft uitleg over de dienstverlening aan Saba en Sint Eustatius.

Caribisering
Het Hof blijft ernaar streven om in het kader van de Caribisering meer lokale rechters aan te trekken. In 2018 waren er vijf rechters in opleiding bij het Hof. Twee daarvan hebben hun opleiding met succes afgerond en zijn benoemd tot lid van het Hof. Van de overige drie rechters in opleiding zijn twee in 2018 naar Nederland vertrokken voor een verdieping bij een Nederlandse rechtbank en het volgen van cursussen bij de Stichting Studiecentrum Rechtspleging, het opleidingsinstituut voor de Rechterlijke Macht en het Openbaar Ministerie.

Kwaliteit
Intern heeft het Hof verder gewerkt aan de digitalisering en het verbeteren van de kwaliteit van processen. Vanaf januari 2018 worden alle civiele en bestuurszaken in het nieuwe zaaksregistratiesysteem van het Hof ingevoerd. Het systeem biedt de mogelijkheid om beter managementinformatie te verzamelen en financiële handelingen zoals griffierechten bij te houden. Sinds juni worden strafzaken in Sint Maarten ook digitaal ingevoerd en afgehandeld. Vestiging Bonaire volgde per half oktober later. Door de digitale strafdossiers hoeven rechters minder lang te reizen om een zaak op een andere vestiging te gaan behandelen. Dat bespaart de rechters tijd en het Hof reiskosten. Digitaal werken heeft ook als voordeel dat makkelijker over vestigingen heen samengewerkt kan worden.

Huisvesting
Het Hof van Justitie heeft vier vestigingen, maar bedient alle zes (ei)landen. Op Aruba is het Hof een bruikleenovereenkomst aangegaan met het Land Aruba. Hierin wordt onder andere het onderhoud van het gebouw en de vergoeding hiervan geregeld.
De vestiging Curaçao kampt met structurele problemen. Na grondig onderzoek is gebleken dat een ingrijpende renovatie van het gehele gebouw nodig is om de problemen op te lossen. Er is in het najaar van 2018 een basiskostenraming voor de renovatie bij het ministerie van Justitie ingediend.
Er zijn verbeteringen gedaan aan het iconische Courthouse in Sint Maarten en het bijgebouw Annex. Beide gebouwen hebben schade opgelopen door orkaan Irma. Er zijn echter nog meer reparaties nodig. Het gebouw voldoet niet meer aan de functionele eisen van een modern en veilig gerechtsgebouw.
De vestiging Bonaire is nog steeds op zoek naar een nieuwe locatie. Het Hof heeft twee opties op het oog. De uitwerking van de huisvestingsopties en de uiteindelijke keuze zal in 2019 plaatsvinden.
Huisvesting is op Sint Eustatius en Saba nog steeds een heikel punt. Maar daar komt binnenkort verandering in. In ieder geval voor Sint Eustatius waar het Hof samen met het Openbaar Ministerie een eigen gebouw krijgt in de voormalige apotheek. Op Saba krijgt het Hof nog geen eigen gebouw, maar komt een loket in het bestuurskantoor met een bord met de naam van het Hof. Dit maakt de rechtsspraak op beide eilanden toegankelijker.

Financiën
Het Hof heeft over 2018 een positief resultaat behaald van f 275.000. Dit resultaat wordt veroorzaakt door incidentele baten van f 689.000 die niet voortvloeien uit de reguliere bedrijfsvoering. Indien het resultaat wordt gecorrigeerd voor deze incidentele baten heeft het Hof verlies gedraaid in 2018, namelijk f 414.000. Dit verlies is te verklaren omdat het Hof een bezuinigingsopgave had in 2018 van circa f 1.3 miljoen. Het bestuur heeft een streng bezuinigingsbeleid gevoerd op de inhuur van externen en de exploitatiekosten om deze opgave te halen. Dat is grotendeels gelukt.

Ook dit jaar is het interactieve jaarverslag digitaal in te zien. Een aantal video interviews zijn in het jaarverslag te bekijken.